پیامدهای تغییر اقلیم در کشاورزی و ارتباط آن با رانت شالیکاران (مطالعه موردی استان مازندران)

تغییر اقلیم همه بخش­های اقتصادی را تا اندازه­ای تحت تأثیر قرار می­دهد، اما بخش کشاورزی شاید حساس­ترین و آسیب­پذیرترین بخش باشد چراکه محصولات کشاورزی وابستگی زیادی به منابع اقلیمی دارند. در این مطالعه سعی شده است تا با تبیین تئوریک و طراحی یک مدل در چارچوب رهیافت ریکاردین و با استفاده از تکنیک داده­های پانل پویا مبتنی بر روش گشتاورهای تعمیم­یافته، اثر تغییر اقلیم (تغییرات دما، بارندگی و رطوبت) بر تولید برنج و سود به­عنوان معیاری از رانت شالیکاران شهرستان­های استان مازندران در دوره 1390-1379 مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان دادند متغیرهای اقلیمی اثرات معنی­دار و غیرخطی بر تولید هر هکتار و رانت شالیکاران دارد به­گونه‌ای که در شهرستان­ ساری بیش‌ترین رانت منفی (5108220- ریال در هکتار) و در شهرستان نوشهر کم‌ترین رانت منفی (1601270- ریال در هکتار) بدست آمد. افزایش دمای فصل بهار و تابستان اثری مثبت بر رانت داشته و هرگاه از کم‌ترین مقدار بحرانی کم‌تر شود، رانت منفی می­شود. با توجه به دمای فصل تابستان، بیش‌ترین رانت بدست آمده مربوط به شهرستان ساری، 154372 ریال در هکتار و کم‌ترین آن مربوط به شهرستان نوشهر، 6084 ریال در هکتار می­باشد. با توجه به نتایج بدست آمده و هم‌چنین، ادامه روند افزایش دما و کاهش بارندگی پیشنهاد می­شود اتخاذ سیاست­های حمایتی دولت برای افزایش انگیزه زارعین در استفاده بهینه از منابع آب مورد توجه سیاست­گزاران و برنامه­ریزان قرار گیرد. طبقه‌بندی JEL: Q1, Q5, Q54